تقریبا ده سال پیش یک مهندس عراقی زندگی راحت و آسوده خود را در کالیفرنیا رها کرد و پس ازجنگ عراق برای احیا و بازسازی مردابهایی که قبلا در دوران صدام حسین خشک ومبدل به گودالهای پراز خاک و غبار شده بودند، به کشورش بازگشت.
وی اکنون برنده جایزه زیست محیطی گلدمن یا "اسکار سبز "شده است که مهم ترین و معتبرترین جایزه جهانی در زمینه فعالیت‌های وابسته به حفاظت از منابع و محیط زیست درسراسر جهان است که هرسال از سوی بنیاد گلدمن به بهترین اقدامات صورت گرفته و عاملان این تلاشها درسراسرجهان اهدا میشود.
اما تلاشهای" اعظم الواش "، مهندس عراقی که سبب اهدای این جایزه به او شده است، عمدتا در زادگاهش یعنی زمینها و باتلاقهای واقع در منطقه میان رودان – بین دجله و فرات – درجنوب عراق، صورت گرفته است. منطقهای که به عنوان گهواره تمدنها شناخته شده و زمانی واههای غنی از انواع گونههای وحش آبزی همانندشیرآبی بود و نیز محل فرود گونههای بسیار مهمی از پرندگان مهاجر به شمار می‌آمد اما در سالهای گذشته با نوعی وندالیسم زیست محیطی تقریبا محو و نابود شده بود.
این مردابها در اواسط دهه 90 برای نابود کردن عربهای شیعه که درجریان حمله عراق به کویت، دست به شورش زده بودند، توسط صدام حسین خشک و سوزانده و مسموم شد.درنتیجه این تالابها که زمانی به عنوان باغهای عدن شهرت داشت، از آن پس مبدل به گودالهای انباشته از خاک و غبار درآمد .
درسال 2004 الواش دست به ایجاد موسسه غیرانتفاعی "طبیعت عراق" زد و تمام تجربه و تخصص خود را در مهندسی هیدرولیک به کار گرفت. همچنین کار بررسی منطقه و توسعه یک طرح جامع برای احیا و بازسازی تالابها را در دستور کار خود قرار داد. او همچنین موفق به آموزش مقامات دولتی درباره اهمیت محیط زیست و منابع آب و مزایای اقتصادی ناشی از احیای این باتلاقها شد
"اعظم الواش" به عنوان یک پسرجوان روزهای زیادی را با پدرش در این باتلاقها گذرانده بود که ریاست بخش آبرسانی در منطقه را در اوایل دهه 60 میلادی برعهده داشت. او بخوبی به یادمی آورد که زمانی در میان آبهای زلال و شفاف برای تماشای ماهی‌های بزرگ همراه با پدرش که اغلب مشغول کار بود، به این منطقه میرفت.
پس از آن که به دلیل آزار و اذیت صدام حسین به امریکا فرار کرد، پس از تحصیل درمدارس معتبر و کسب درجه علمی معتبر و موفقیت حرفهای به عنوان یک مهندس عمران در حومه مرفه نشین لس آنجلس، با همسر و دو دخترش زندگی میکرد ، از دور شاهد گزارشهای باورنکردنی درباره نابودی این باتلاقها بود.
پس ازسرنگونی صدام وی در سال 2003 سرانجام با هدف احیا و بازسازی تالابهای محبوب دوران کودکیاش به عراق بازگشت و زندگی دشوار را در عراق تکه پاره پس از جنگ عراق به زندگی مرفه در کالیفرنیا ترجیح داد.
او خود میگوید:«هنگامی که اولین بار باتلاقهای خشک شده را دیدم بشدت شوکه شدم و در اولین روزها احساس کردم بازگرداندن حیات به این تالابها غیر ممکن است . حداقل جلب حمایت و انگیزههای زیست محیطی درحمایت از این کار و آوردن محیط زیست به الویت اول یک ملت، در ایجاد صلح و بازسازی زیر ساختها ناممکن است.»
درسال 2004 الواش دست به ایجاد موسسه غیرانتفاعی "طبیعت عراق" زد و تمام تجربه و تخصص خود را در مهندسی هیدرولیک به کار گرفت. همچنین کار بررسی منطقه و توسعه یک طرح جامع برای احیا و بازسازی تالابها را در دستور کار خود قرار داد. او همچنین موفق به آموزش مقامات دولتی درباره اهمیت محیط زیست و منابع آب و مزایای اقتصادی ناشی از احیای این باتلاقها شد.
تلاشهای او درشرایطی ادامه یافت که هرچند او و تمام افرادش به شدت تحت نظر نیروهای نظامی حاضر در منطقه بودند،اما خطر آدم ربایی و یورش تروریستها همواره او و همکارانش را تهدید میکرد .
با وجودهمه این مشکلات باتلاقهای بینالنهرین هم اکنون مراحل شکوفایی و احیا را از سر گرفتهاند و به تقریبا نیمی از منطقه هم اکنون دوباره زیر آب رفته و گویی سومریان دوباره زندگی خود را از سر گرفتهاند. اما شاید مهمترین شاهد بر موفقیت او درارتقای جایگاه و اهیمت محیط زیست در کشور عراق است که سبب شد این باتلاقها به عنوان نخستین پارک مالی کشور عراق، بهار 2013 به بهره برداری برسد.
پروژه احیاو بازسازی تالابهای جنوب عراق همچنان درحال ادامه است اما الواش اکنون با چالش جدیدی در محیط زیست عراق مواجه است وآن زنجیره ای از 23 سد است که در مرزهای شمال ترکیه و سوریه دردست احداث است.
اگر این سدها تکمیل شوند، جریان آب به عراق به شدت کاهش مییابد و از این رو وی ازهم اکنون دست به برگزاری تورجهانی برای جلب توجه تمام محافل بینالمللی به تهدیدهای آینده ناشی از درگیری برسر منابع آب و سازماندهی و توقف سدها برای حفاظت بهتر از منابع آب در منطقهای گستردهتر زده است.
نظرات شما عزیزان:
